Jak uczyć dorosłych w XXI wieku

Uczenie się dorosłych to zupełnie inny proces niż uczenie dzieci. To bardziej złożona, dynamiczna podróż, która wymaga od nas – trenerów i nauczycieli – ogromnej elastyczności, empatii oraz praktycznego podejścia. Dopiero po latach pracy, ucząc innych i obserwując ich postępy, zaczynam rozumieć, jak bardzo ten proces jest unikalny dla każdej osoby. Dorośli uczący się potrzebują czegoś więcej niż podręczników i teorii. Chcą rozwiązań, które będą miały natychmiastowe przełożenie na ich codzienne życie i chcą poczuć, że ich wysiłki mają sens.

Indywidualizacja i uczenie się przez doświadczenie

Dorośli uczą się najlepiej, gdy nowe informacje mają związek z ich życiem, doświadczeniem albo rozwiązują ich konkretne problemy. Każde szkolenie musi być dostosowane do uczestników i osobistych celów. Nie ma jednego przepisu na naukę – każdy z nas jest inny, a to oznacza, że indywidualizacja tego procesu, to podstawa. Dorośli chcą widzieć sens w tym, co robią, a wiedza musi mieć dla nich praktyczne zastosowanie, najlepiej od razu. 

Aktywne uczestnictwo i refleksja

Dorośli uczą się, kiedy biorą aktywny udział w procesie nauki, ale nie tylko przez samą aktywność. Ważna jest refleksja, czyli moment, kiedy mogą się zatrzymać, przemyśleć to, czego się nauczyli. Zastanowić, jak mogą to wykorzystać. My, jako prowadzący możemy stymulować ten proces. Dobre pytania są kluczem – takie, które skłaniają do zastanowienia i pomagają przekształcić wiedzę w praktykę. Często pytam swoich klientów: Jak to wykorzystasz? albo Co z tego wynosisz dla siebie?. To nie są łatwe pytania, ale właśnie te trudniejsze momenty rozwijają najbardziej. Na stoku, na korcie czy na sali treningowej, ważne jest, aby zatrzymać się na chwilę, przeanalizować, co poszło dobrze, a co można poprawić – to właśnie ta refleksja sprawia, że z każdą kolejną próbą stajemy się lepsi.

Znaczenie czasu i konsekwencji

Uczenie się to proces, który wymaga czasu. Nie da się przyspieszyć pewnych etapów, nawet jeśli bardzo byśmy chcieli. W swojej pracy nauczyłem się, że nie zawsze warto naciskać na natychmiastowe efekty. Czas pozwala na to, żeby nowa wiedza osiadła w naszej głowie i została przekształcona w rzeczywiste umiejętności. To, co najważniejsze, to konsekwencja – małe kroki, które systematycznie stawiamy, w dłuższej perspektywie dają największe rezultaty. Podobnie jest z nauką jazdy na nartach – nie można oczekiwać perfekcyjnych skrętów już pierwszego dnia. Liczy się regularność i konsekwencja w doskonaleniu techniki. A prawdziwe efekty naszych wysiłków, często widać dopiero w kolejnych sezonach. 

Robienie więcej, niż się wydaje możliwe

Wielu dorosłych uczących się stawia sobie ograniczenia dotyczące tego, co są w stanie osiągnąć. Kluczowe jest, aby zachęcać ich do przekraczania własnych granic i próbowania rzeczy, które na pierwszy rzut oka mogą wydawać się trudne. Podjęcie wyzwań, nawet jeśli nie zawsze kończą się pełnym sukcesem, buduje pewność siebie i prawdziwie rozwija. Czasami wystarczy po prostu spróbować, aby odkryć, że można zrobić więcej, niż się wydawało – a to doświadczenie jest bezcenne w procesie uczenia się. Układ nerwowy kocha takie "więcej" i dopiero wtedy zaczyna się uczyć. Tworzyć nowe połączenie pomiędzy neuronami.

PS. Pamiętajmy o bezpieczeństwie. To właśnie rola instruktora, aby odpowiednio zaplanować proces nauki i stale stymulować rozwój.

Podsumowując, nauczanie dorosłych to sztuka wsłuchiwania się w potrzeby innych, dostosowywania metod i tworzenia przestrzeni, w której każdy może czuć się komfortowo. To podróż, w której Ty, jako instruktor lub trener, jesteś towarzyszem w rodze do pełnej samodzielności ucznia.  

Wszystkiego dobrego,

Szymon